Leeuw der Lage Landen
Div. onderwerpenUitgelicht
1

De Leeuw der Lage Landen

Door H.W. van Woelderen (overgenomen uit “Een Nieuw Geluid”, tijdschrift van Bond Nederlands Israël. 58ste jaargang, nr. 5 2008)

Heraldiek in Israël

Voor het terugvinden van onze identiteit en voor het ons weer leren identificeren met het tienstammenrijk van Israël is een bestudering van de heraldische symbolen in de Lage Landen een onontbeerlijk facet. Wie ermee begint zal spoedig bemerken hoe adembenemend rijk onze Nederlandse heraldiek is aan symbolen die heen wijzen naar de tien stammen van Israël. De kern van Neerlands stam is Israël. Dat tonen de Oranjes en de Nassaus, de Watergeuzen en de Kruisridders, de Brederodes, de Van Arkels, de Van Guliks en de vele anderen die met hun wapens het leeuwenaandeel in het behoud van ons volk hebben gehad. Maar wie is daarvoor zo blind als “mijn volk”?!

Heraldiek of wapenkunde is volgens de gangbare opvatting ontstaan in de Middeleeuwen en wel speciaal tijdens de kruistochten, toen de naar het Heilige Land trekkende ridders hun onderscheidingstekens op vaandels en schilden aanbrachten. Het met zich meevoeren van heraldische symbolen door de leidende families, die later tot de West-Europese adel uitgroeiden, het persoonlijk kenteken van de zegelring, het aannemen van stads-, provincie- en landwapens, heeft in de geschiedenis, bij uitstek de Noordwest-Europese koningshuizen, leiders en landstreken gekenmerkt. Historisch gezien is heraldiek en genealogie een West-Europees verschijnsel. In de huidige tijd van vervlakking en nivellering is het vooral de Britse stijl, die de waarde van heraldische symbolen nog hoog houdt, hetgeen men in Engeland nog overal kan bespeuren. Ook in ons land begint de belangstelling voor heraldiek weer op te leven, getuige de vele verenigingen op dit gebied.

Gaat de wapenkunde officieel maar tot de Middeleeuwen terug, de ware oorsprong is te vinden bij het bijbelse Israël in de wildernis. Daar wordt gezegd dat de kinderen Israëls zich zullen legeren, een ieder onder zijn eigen banier, naar de tekenen van het huis hunner vaderen. (Numeri 2)

De opstelling van Israël in de wildernis

Hoewel de Bijbel in Numeri niet duidelijk aangeeft welk wapen bij iedere stam hoort, heeft de Joodse overlevering dit precies opgetekend in The Jewish Encyclopedia.

De eerste brigade in het oosten is Juda, met een rode klimmende leeuw naar rechts gewend. Bij dit wapen worden ingedeeld de stammen Issaschar en Zebulon. (Numeri 2:5 en 7)

Dan volgt in het zuiden Ruben met Simeon en Gad, onder het teken van een man, een mens met een druiventros in de rechterhand.

Ten westen gaat Efraïm met Manasse en Benjamin, verenigd onder het vaandel met de eenhoorn, een wit symbool op een zwart veld, volgens de Joodse traditie.

Ten slotte in het noorden draagt Dan, als laatste divisie, vergezeld van Aser en Naftali, de banier met de adelaar.

Wapens als symbolen

Het is verleidelijk om deze slagorde van Israël buiten ons zelf te plaatsen – het zijn ook allemaal facetten in ons – en over te brengen in ruimte en tijd naar Noordwest-Europa. Het mag ook, want Gods wonderbaarlijke leiding is niet alleen in ons persoonlijk leven af te lezen, maar ook in de geografische ligging en de nederzetting van de stammen in het westen, met hun wapens als symbolen daarvan.

Leggen wij in gedachten dit squadron van Israël op West-Europa, met als centrum de Noordzee, dan komt Efraïm-Engeland met het huidige wapen van de eenhoorn in het westen; Dan, Denemarken met Scandinavië in het noorden; Ruben, die zijn eerstgeboorterecht heeft verspeeld, zien we zijn druiventrossen persen in het aloude Gallië, waar de rode Gallische haan koning kraait; en Juda met Issaschar en Zebulon breidt zich uit over de Lage Landen als een brullende leeuw, de rug gestrekt langs de Noordzee, de klauwen gewend naar het oosten, precies zoals in de 17e eeuw de geografische kaart van Nederland en België tezamen werd getekend.

Hollandse, Zeeuwse en Vlaamse heraldiek

Het is het vaandel met de rode klimmende leeuw van Juda naar rechts gericht, dat sinds mensenheugenis in de Hollandse, Zeeuwse en Vlaamse heraldiek het meest voorkomende symbool is. Wiens Nederlandse hart wordt niet ontroerd door deze frappante parallel?

Wapens van de elf provincies van Nederland en hun herkomst



De Leeuw der Lage Landen

Een reactie op "De Leeuw der Lage Landen"

  1. Het was voor my verrassend om te lezen over van der Gulick. Ik kan het artikel niet meer terug vinden en zal heel blij zijn als U my kunt helpen. Mijn Oma was een van der Gulick . Ik ben heel blij met deze artikelen en ze versterkken myn geloof.

    Vriendelijke groete Marianne van der Zeijden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *