De Here Jezus Mens én God?

De Here Jezus Mens én God? Hoe steekt dat in elkaar, volgens de Bijbel dan? Want dit onderwerp is wellicht één van de zwaarst bediscussieerde thema’s onder gelovigen. En dan druk ik mij nog voorzichtig uit. (Zie o.a. artikel drie-eenheid.)

Handelingen 2 vers 36

Bij de verwerking van de Bijbelstudie “Handelingen”, in de serie “De gedachte is…”, kwam het onderwerp “de Here Jezus Mens én God” uitgebreid aan de orde bij Handelingen 2 : 36. Het is de moeite waard om dat gedeelte apart op deze website te zetten. De conclusie aan het einde is van mijzelf. De navolgende tekst is ook beschikbaar als downloadbare PDF.

Handelingen 2 : 36:

Zo wete dan zekerlijk het ganse huis Israëls, dat God Hem tot een Heere en Christus gemaakt heeft, namelijk dezen Jezus, Dien gij gekruist hebt.

De Here Jezus Mens én God?  

Dát is de prediking, daar gaat het om en dus zegt Petrus: “Deze Jezus is nu, Hij is gemaakt tot, Heere en Christus.” Waarmee in de eerste plaats gezegd is dat Hij dat dus niet was vóór Zijn opstanding. Althans dat was Hij niet toen Hij op aarde leefde. Hij was toen niet de Christus en ook niet de Heere. Als Hij dat al wel was, dan kan Hij nooit tot Christus en tot Here gesteld zijn geworden. 

Op aarde was Jezus níet God

Het probleem in het algemeen is dat christenen in de loop der tijd altijd hebben moeten bewijzen, verdedigen, aantonen en prediken dat Jezus de Christus is. En bovendien dat Hij God is. Met als gevolg dat zij zelf vergeten zijn dat dat niet altijd zo was. Dat Jezus in Zijn omwandeling op aarde niet de Messias en ook niet God was.

Hij kwam uit de hemel, op aarde, werd mens en Zijn weg leidde tot de dood. Hebreeën 2 : 14 zegt: “Hij werd mens, vlees en bloed deelachtig, om te kunnen sterven, opdat Hij door de dood teniet zou doen degene die het geweld des doods had…”. Opdat Hij door de genade Gods voor allen de dood smaken zou. (Vers 9) M.a.w. Hij leefde op aarde als mens. 

Ook nu is de Here Jezus nog Mens

Er is ook niets moeilijks aan, want dat staat op talloze andere plaatsen waarin de Here Jezus niet alleen in Zijn omwandeling op aarde als mens wordt aangeduid, maar waar Hij zelfs nu nog als mens wordt genoemd, want dat is Hij nog steeds. D.w.z. sinds Hij opstond is Hij dat weer. Dat was Hij ook. Hij stond op uit de dood als mens. God heeft die Mens, die Man, aangesteld om de hele aarde te oordelen. (Handelingen 17 : 31) 

Hij moest nog de Christus worden

Er is maar één God en ook maar één Middelaar tussen God en de mensen, namelijk de Mens Christus Jezus. (1 Timotheus 2 : 5) Eigenlijk niets moeilijks aan, maar we lezen er overheen. We doen net of er staat of Hij er alleen als mens uitzag, maar dat Hij in werkelijkheid niet was.

Maar dan zegt iemand: ja maar dat staat er toch dat Hij de Christus was voor die tijd? Dan zeg ik: nee, wat ik lees is dat iemand tegen Hem zegt: Gij zijt de Christus, de Zoon des levenden Gods. (Matthéüs 16 : 16) En toen zei de Heer: ja, dat kan wel wezen, maar mondje dicht. Of Hij zegt: vlees en bloed hebben u dat niet geopenbaard. Maar Hij zegt niet: inderdaad dat is zo. Om de eenvoudige reden: Hij zou het zijn. Hij moest het nog worden. Het is prima dat zij Hem als zodanig herkennen, en erkennen, maar Hij zou het pas in Zijn opstanding zijn. Hij wordt op voorhand zo aangeduid, maar het moest allemaal nog zijn beslag krijgen. 

Geopenbaard in het vlees

Wat Zijn Godheid betreft, wij kennen de Here Jezus in Zijn aardse omwandeling niet als God en ook niet als “God geopenbaard in het vlees”. Die uitdrukking staat nergens in de Bijbel. Althans niet in de Griekse. In de Nederlandse wel, in 1 Timótheüs 3 : 16 staat de uitdrukking: “God is geopenbaard in het vlees”. Het woord “God” heeft men echter tussengevoegd. Het gaat in dit vers niet over God, maar over de verborgenheid. “Buiten alle twijfel de verborgenheid der godzaligheid”, daar gaat het over, die is groot. Het woord “God” staat er niet. Het staat zelfs niet eens schuingedrukt in de Statenvertaling. Er staat in 1 Timótheüs 3 : 16 (aangepast):

En buiten allen twijfel, de verborgenheid der godzaligheid is groot, is geopenbaard in het vlees, is gerechtvaardigd in den Geest, is gezien van de engelen, is gepredikt onder de heidenen, is geloofd in de wereld, is opgenomen in heerlijkheid. 

Die term, als hij er wel zou staan, kan niet de aanduiding zijn van wie de Here Jezus was in Zijn leven op aarde, omdat het binnen het verband van dit vers al helemaal niet te plaatsen valt. Daar gaat het ook helemaal niet over. Niemand herkende of erkende Hem als de openbaring Gods. 

De Zoon des mensen

De Here Jezus op aarde was niet de openbaring van de Godheid, Hij was de Zoon des mensen (= van Adam). Dat is ook de titel die Hij Zelf gebruikt. De mens, in elk opzicht, volkomen en ook juridisch correct. Als Hij God was in vermomming, dat Hij er alleen maar als mens uitzag, en in werkelijkheid God was, dan gaat heel het verhaal, de hele Bijbelse argumentatie, dat Hij als mens, als Zoon des mensen, de zonden van de mensen droeg, de schuld van de mens betaalde, niet op. Hij had alleen recht om dat te doen, omdat Hij hoofd was van de menselijke familie. Wat Hij niet zou zijn als Hij God was in een menselijke gedaante. 

Hij heeft Zichzelf leeg gemaakt

Als men zich verdiept in het vers in Filippenzen 2, dan krijgt men te maken met dikke boeken over “kenosis”. Dat is het woord dat vertaald is met: “zichzelf vernietigd”, of “ontledigd”, in de nieuwe vertaling. Maar het is: “Hij heeft Zichzelf leeg gemaakt”, d.w.z. van Zijn volheid ontdaan. Hij werd alleen de uiterlijke gestalte van een mens en niet een materialisatie van de Godheid. Dan zou Hij de Engel des Heeren uit het Oude Testament geweest zijn. Dan had Hij ook niet geboren hoeven te worden uit Maria. Maar Hij was de gestaltenis Gods, staat daar, en heeft de gestalte van een dienstknecht aangenomen. 

De gestalte van een dienstknecht aangenomen

Sommigen willen vasthouden dat Hij nog steeds de gestalte Gods was, maar Zich gedroeg als dienstknecht. Maar dan doe je die woorden onrecht. Dat staat er niet. Hij wás de gestalte Gods en Hij hééft de gestaltenis van een dienstknecht aangenomen. Hij blééf dus niet de gestalte Gods. Hij wérd de gestalte van een mens, zegt ook Filippenzen 2 : 6-8:

Die in de gestaltenis Gods zijnde, geen roof geacht heeft Gode even gelijk te zijn;
Maar heeft Zichzelven vernietigd, de gestaltenis eens dienstknechts aangenomen hebbende, en is den mensen gelijk geworden;
En in gedaante gevonden als een mens, heeft Hij Zichzelven vernederd, gehoorzaam geworden zijnde tot den dood, ja, den dood des kruises.

Hij was “Gode gelijk”, “Gode even”. En daarna: “Hij is de mensen gelijk geworden”. In plaats daarvan. Vandaar “kenosis” in vers 7: “Hij heeft Zichzelf vernietigd”. Dat is correct. Of “tot niets gemaakt”. Wat Hij was, was Hij daarna niet meer. Van “Beeld Gods” en “Gode gelijk” naar “gestalte van een dienstknecht” en “de mensen gelijk”. God is niet gehoor-zaam. Naar wie zou Hij moeten horen? Het is de dienstknecht, die gehoorzaam (= gehoor geven aan / geloven in) zou zijn.

De gestaltenis Gods afgelegd

Een gewoon mens die dit gedeelte leest, hoeft er geen problemen mee te hebben. Hij was ooit in de gestaltenis Gods, heeft die gestaltenis afgelegd en heeft het “niet als roof geacht” dat het Hem afgenomen werd, staat er ook hoogst ongelukkig, in de vertaling althans. Maar in tegendeel, Hij kwam hier op aarde om een loopbaan te lopen, een dienst te verrichten. Daarom wordt Hij ook in het Oude Testament genoemd de “Knecht des Heeren”, waarvan God zegt: “In Hem heb Ik al Mijn welbehagen”. (Matthéüs 3 : 17) Als dat in het Nieuwe Testament aangehaald wordt, heet Hij niet meer Knecht, maar Zoon, in wie God al Zijn welbehagen heeft. (o.a. Matthéüs 17 : 5) Via dat knechtschap wordt Hij tot Zoon gesteld. 

God lag niet in een wieg

Het is niet: daar lag God in een wieg. Hij was mens, want Hij nam toe in kennis. Als Hij God was, kan Hij niet toenemen in kennis. Hij leerde, in de zin van: Hij liet Zich onderwijzen. Dat hoort bij de mens. Die ligt in een wieg en weet niets. Die is helemaal leeg. Alleen een omhulsel met wat “aanleg” erin, maar er zit nog geen “data” in. Dat is wat we van de Here Jezus lezen. Dat kun je niet beschouwen als een beschrijving van de Godheid. In tegendeel. Hij was mens op aarde en moest leren net als wij. 

Voor zover Hij de Schriften kende, heeft Hij ze geleerd. Dat heeft Hij niet van huis uit meegekregen, zo van: Hij werd geboren en kende in de wieg al heel de Bijbel uit het hoofd. Echt niet. Hij heeft moeten leren praten. Johannes zegt: Hij is het Woord Gods, maar Hij moest wel leren praten hier op aarde. Hij haalde Zijn wijsheid ook ergens vandaan, al wisten ze niet waar vandaan. 

Hetzelfde leven op aarde als wij

Hij heeft hetzelfde leven op aarde gehad als wij, met alle menselijke omstandigheden erbij. Alle menselijke onzekerheden. Alle menselijke instincten, alle menselijke zaken, die Hem dwars kunnen zitten. Wat het maar wezen mag. Emoties, die ook een recht denken in de weg kunnen staan. Dat is maar goed ook, want als je geen emoties hebt, en je kunt wel denken, dan ben je een soort computer. Dan leef je niet echt. Daar heeft Hij ook allemaal Zijn weg in moeten vinden. Net als wij. En daarom weet Hij wat wij nodig hebben. 

Hij weet wat het is om mens te zijn, als mens hier op aarde te leven. (Hebreeën 4) Hij heeft gehoorzaamheid moeten leren. Dat wil niet zeggen dat Hij niet gehoorzaam was, maar dat Hij dat heeft moeten ontwikkelen. Je kunt ook kiezen om niet gehoorzaam te zijn immers. Hij heeft trouw moeten leren zijn. Er staat bij dat Hij in die omstandigheden gehoorzaamheid leerde, waarbij Hij in het gebed geschreeuwd heeft tot God in de hemel. Gebeden heeft om verlossing. (Hebreeën 5)

Hij dééd niet alsof Hij mens was. Hij wás mens. Hij liep de loopbaan om de vreugde die Hem werd voorgesteld. (Hebreeën 12 : 2) Hij was Profeet. God gebruikte Hem. Hij wist dingen die Hij niet kon weten, maar ingegeven werden van Godswege. Dat is de essentie van de profeten. Hun werden dingen geopenbaard. Hij deed wonderen, tekenen en krachten, die God door Hem gedaan heeft. (Handelingen 2 : 22)

Hij heeft Zichzelf vernederd

In gedaante gevonden als mens, heeft Hij Zichzelve vernederd, d.w.z. nadat Hij mens was, dat was al een vernedering, heeft Hij Zich nóg meer vernederd, namelijk dienstbaar gemaakt. Hij heeft Zich onderworpen aan Degene Die Hij diende, gehoorzaam geworden zijnde. Dat is een levensweg. “Gehoorzaamheid geleerd”, zegt Hebreeën, tot de “dood des kruises”. Filippenzen 2 : 8) En dan? “Daarom heeft Hem ook God uitermate verhoogd”. (Filippenzen 2 : 9) Om die reden. 

Als je de vernedering van de Heer niet kent, of niet beseft of aanvaardt, dan ken je dus ook Zijn verhoging niet. Dan betekent dat in feite niets. Eigenlijk heeft men door die vernedering te ontkennen, of in de mate waarin men die vernedering ontkende, Zijn verhoging ook ontkend. Als Hij altijd al was, wie Hij nu is, dan is het hele verhaal zoek. 

Wat deed Hij dan hier op aarde? Wat voor zin had dat dan allemaal? Hoezo uitermate verhoogd? Hij was toch altijd al in die positie? Nee, zegt de Bijbel. Hij was voor korte tijd, “een weinig” staat er, “ónder de engelen gesteld”. 

Een korte tijd onder de engelen

En vrolijk vertaalt men dan in bepaalde vertalingen met: “Hij was bijna Goddelijk gemaakt”. Maar zo staat het niet in de Statenvertaling. Daar staat in Psalm 8, aangehaald in Hebreeën 2: “En hebt hem een weinig minder (= korte tijd) gemaakt dan de engelen…” Hij is niet “bijna Goddelijk gemaakt”, maar onder de engelen gesteld, vernederd tot ónder de engelen. En dus zegt Hebreeën 1: Hij heeft nu een positie bóven de engelen. Hebreeën 2: nadat Hij voor korte tijd onder de engelen gesteld was, want dat zegt Psalm 8. 

Eerst vernedering, dan verhoging

Die verhoging betekent alleen wat vanwege die vernedering. Voor ons geldt hetzelfde. Onze vernedering, onze dienstbaarheid, onze gehoorzaamheid aan de Heer heeft werkelijk geen functie als dat niet zou leiden tot onze verhoging in de toekomst. In die zin nemen we een voorbeeld aan de Here Jezus en lopen wij onze loopbaan achter Hem aan. (o.a. Hebreeën 12) Filippenzen 2 : 9 zegt:

Daarom heeft Hem ook God uitermate verhoogd, en heeft Hem een Naam gegeven, welke boven allen naam is;

Jehovah is de Naam boven alle naam

Welke Naam is boven alle naam? Dat is gewoon de Naam Jehovah, want dat staat vele malen in het Oude Testament. Ik ben Jehovah, en buiten Mij, laat staan boven Mij, is er geen. Bovendien zegt Jehovah erbij in het Oude Testament, al in Jesaja: “Ik ben de Alfa en de Omega”…, nee dat staat er niet, want dat is Grieks, maar er staat wel: “Ik ben het Begin (Eerste) en het Einde (Laatste)”. (Jesaja 44 : 6) 

De Here Jezus is Jehovah

De nieuwtestamentische variant komt uit de mond van de Here Jezus. Die zegt: “Ik ben de Alfa en de Omega, het Begin en het Einde”. (Openbaring 1 : 8) Rechtstreeks aangehaald uit Jesaja. In Jesaja gaan deze woorden over Jehovah en in Openbaring over de Here Jezus. Dat kan niet allebei waar zijn, want buiten Jehovah is er géén. Er kan maar één de eerste zijn en ook maar één de laatste.

Dus, de Here Jezus is Jehovah. Jezus heeft die Naam gekregen. Want de Naam Jehovah is niet zozeer de Naam van iemand – een persoonlijkheid – het is de Naam die gegeven wordt aan de openbaring van het onzichtbare, het onzienlijke Wezen Gods. Waar de Here Jezus Christus sinds Zijn opstanding het Beeld is van de onzienlijke God (Kolossenzen 1), draagt Hij dus de naam Jehovah. 

God openbaart zich alleen in Hem

Waar in het Oude Testament een engel verscheen, als de openbaring, de veruiterlijking van het Wezen Gods, werd Hem gevraagd: hoe heet u? En dan komt het antwoord dikwijls aarzelend en soms ook wat cryptisch, maar het antwoord is dan toch altijd: Ik ben Die Ik ben, of gewoon Ik ben, Jahweh, Jehovah. Die Naam wordt nu gedragen door Jezus van Nazareth, omdat God Zich alleen nog openbaart in Hem.

Dus als de onzienlijke God zichtbaar (zienlijk) wordt, gestalte wordt, of hoe je dat maar noemt, dan verschijnt de mens Jezus van Nazareth. Want Hij is het beeld Gods en dus God. 

Het Beeld van de onzienlijke God

Daarom zegt de Kolossenzenbrief: “Hij is het Beeld van de onzienlijke God”, in hoofdstuk 1. In 2 : 9: “In Hem woont al de volheid der Godheid”. Hoe het werkt? Dat hoef je toch ook niet te weten. Je moet alleen accepteren dat het zo is. Weten hoe het werkt is in de meeste gevallen voor ons niet weggelegd en bovendien ook helemaal niet noodzakelijk. Dat wil je toch niet weten? Je zal maar willen weten, willen doorgronden, hoe je computer werkt. Dat hoef je niet te weten, anderen vogelen dat wel uit. Je moet gewoon weten hoe je het ding bedienen moet. Wat je er mee kunt. 

Alle knie zal zich buigen

Het gaat er om dat we die dingen in de Bijbel lezen. Of het waar is of niet, is niet afhankelijk van of wij weten hoe het werkt. De Bijbel leert in ieder geval dat God Hem – de Here Jezus – uitermate verhoogd heeft en een Naam bóven alle naam heeft gegeven, bij Zijn opstanding. Waartoe? Paulus zegt het zo in Filippenzen 2 : 10, 11:

Opdat in de Naam van Jezus zich zou buigen alle knie dergenen, die in den hemel, en die op de aarde, en die onder de aarde zijn. 

En alle tong zou belijden, dat Jezus Christus de Heere zij, tot heerlijkheid Gods des Vaders. 

Er is geen God meer behalve de HEERE

Dit is ontleend aan Jesaja 45 : 21-23:

Verkondigt en treedt hier toe, ja, beraadslaagt samen: wie heeft dat laten horen van ouds her? Wie heeft dat van toen af verkondigd? Ben Ik het niet, de HEERE? en er is geen God meer behalve Mij, een rechtvaardig God, en een Heiland, niemand is er dan Ik. 

Wendt U naar Mij toe, wordt behouden, alle gij einden der aarde! want Ik ben God, en niemand meer.

Ik heb gezworen bij Mijzelven, er is een woord der gerechtigheid uit Mijn mond gegaan, en het zal niet wederkeren: dat Mij alle knie zal gebogen worden, alle tong Mij zal zweren. 

Buiten Mij is er geen God

In het Oude Testament is het: “Ik ben Jehovah, buiten Mij is er niemand. Buiten Mij is er geen God. Voor Mij zal alle knie zich buigen”. 

In het Nieuwe Testament is dat: “Opdat in de Naam van Jezus zich zou buigen alle knie dergenen, die in den hemel, en die op de aarde, en die onder de aarde zijn”. 

Gevolgd door: “Alle tong zou belijden dat Jezus Christus is de Heere (Jehovah), tot heerlijkheid Gods en (= namelijk) des Vaders”.

De Naam Jehovah is gegeven aan de opgestane Here Jezus

De Naam boven alle naam is Jehovah en die is gegeven aan de opgestane Here Jezus. Achter die naam gaat de Openbaring – het Beeld – van de onzienlijke God schuil. Waar Hij dat is, draagt Hij die Naam.

Van deze levende Christus, zijn wij – gelovigen in Hem – leden. Opdat ook wij als volgt zouden leven en wandelen (Hebreeën 12 : 2): 

… ziende op de overste Leidsman en Voleinder des geloofs, Jezus, Dewelke voor de vreugde, die Hem voorgesteld was, het kruis heeft verdragen, en schande veracht, en is gezeten aan de rechter [hand] des troons van God.

Conclusie

De Here Jezus dééd op aarde niet alsof Hij mens was. Hij wás mens, compleet met wat daar allemaal bij hoort. Als mens was Hij lager dan de engelen. Hij geloofde in het Woord Gods, verdroeg, leed en stierf schandelijk aan het kruis. Dat alles als mens. Volkomen mens. Hij had Zichzelf voor een bepaalde tijd tot die positie vernederd. Uitermate vernederd zelfs, tot in de dood toe.

De hoogste Naam

De beloning voor dit “voleinden van het geloof” was de opstanding uit de dood en de aanstelling van deze Mens tot Zoon (Erfgenaam) van God. Om te zijn “het uitgedrukte Beeld Gods” en dus God Zelf. Om aangesteld te worden tot Messias (Christus), de al lang tevoren aangekondigde Gezalfde Gods. 

Maar niet alleen dat. Deze Mens Jezus ontving bij Zijn opstanding de hoogste Naam die er is en daarmee de bijbehorende “inhoud” en reputatie, namelijk: Jehovah. (o.a. Handelingen 2 : 36 en 4  : 12)

De Mens Christus Jezus, de Eerste van de Nieuwe Schepping, werd gesteld tot de Enige Middelaar tussen God en de mensen; er is geen ander. Hij werd toen gesteld tot Hogepriester, tot Koning, tot Hoofd van Zijn Lichaam, de Gemeente, de Tempel Gods.

De Alfa en de Omega

Hij – het Lam Gods, de Verlosser Israëls en van de volken – is volgens Openbaring 1 : 8: 

… de Alfa en de Omega, het Begin en het Einde, zegt de Heere, Die is, en Die was, en Die komen zal, de Almachtige.

De Mens Christus Jezus – de Opgestane – is de Almachtige God! De Schepper Zelf, die in al Zijn Genade de wereld met Zichzelf verzoend heeft. Dat deed Hij dus Zelf! Daartoe moest Hij Zich vernederen en volkomen mens worden om de “loopbaan des geloofs” te voltooien.

Hij kwam als Zoon (Erfgenaam) van de eerste mens, namelijk Adam. Hij stond op van “tussen de doden uit”, als de “laatste Adam”, als de “tweede Mens”, die volgens 1 Korinthe 15 “de Heere uit den Hemel” is.

God verzoende de wereld met Zichzelf

Zo was het al vóór de “nederwerping der wereld” (1 Petrus 1 : 20) beschreven in Zijn plan. In het Heilsplan van de Vader, uitgevoerd in de Zoon.

Paulus zegt in 2 Korinthe 5 : 19:

Want God was in Christus de wereld met Zichzelven verzoenende, hun zonden hun niet toerekenende; en heeft het woord der verzoening in ons gelegd.

Als leden van deze Nieuwe Schepping mogen wij derhalve de apostel Paulus nazeggen:

Ik dank God, door Jezus Christus, onzen Heere.

De Here Jezus Mens én God?

Jezus Mens én God